Συντήρηση Φαρικού Δικτύου

Ο εφοδιασμός, και η συντήρηση όλου του φαρικού δικτύου εκτελείται κάθε χρόνο από αρχές Μαρτίου έως και τέλη Οκτωβρίου, και όλη η Ελλάδα είναι χωρισμένη σε δέκα τομείς. Σε κάθε επιθεώρηση των παραπάνω περιοχών με την συνδρομή των δυο Φαρόπλοιων ΠΦΑ ΛΥΚΟΥΔΗΣ - ΠΦΑ ΚΑΡΑΒΟΓΙΑΝΝΟΣ επιβαίνει εξειδικευμένο τεχνικό συνεργείο της Υπηρεσίας Φάρων αποτελούμενο από έναν επικεφαλή Αξιωματικό και υπαξιωματικούς. 

Κατά τους χειμερινούς μήνες πραγματοποιούνται έκτακτες αποστολές με τα χερσαία μέσα που διαθέτει η Υπηρεσία για αποκαταστάσεις βλαβών, ανασυντάξεις φωτοσημαντήρων σε διαύλους, καθώς και άλλες εργασίες όπου απαιτούνται.  Η λειτουργία των επιτηρουμένων φάρων ελέγχεται και ρυθμίζεται από τους Φαροφύλακες που υπηρετούν σε κάθε φάρο. Οι φαροφύλακες αποτελούν σώμα μονίμων στελεχών Π.Ν., ''Το Σώμα των Φαροφυλάκων''. 

Η ομαλή λειτουργία των αυτόματων φάρων ελέγχεται από τα σκάφη που εκτελούν ναυσιπλοΐα στην περιοχή και αναφέρουν τυχόν προβλήματα λειτουργίας στις λιμενικές Αρχές, οι οποίες στη συνέχεια ενημερώνουν την Υπηρεσία Φάρων, για να επιληφθεί της αποκατάστασης. Τυχόν προβλήματα λειτουργίας αντιμετωπίζονται άμεσα με επείγουσα αποστολή κινητού συνεργείου. Μελλοντικά, προβλέπεται η εγκατάσταση συστήματος τηλεμετρίας (τηλε-έλεγχος και τηλεχειρισμός) στο σύνολο του φαρικού δικτύου για τη βέλτιστη λειτουργία της υπηρεσίας.

Υφιστάμενο Φαρικό Δίκτυο

Αναλυτικά το Ελληνικό Φαρικό Δίκτυο  αποτελείται από :

1.      Σταθεροί φάροι                        239

2.      Aναλάμποντες πυρσοί          1.018

3.      Eπιτηρούμενοι φάροι                 58

4.      Φωτοσημαντήρες                     145

5.      Σχεδίες, πλωτοί στόχοι                2

6.      Racon                                          2

         Σύνολο:                                 1.464

Οι παραπάνω πυρσοί και φωτοσημαντήρες λειτουργούν με τις ακόλουθες
πηγές ενέργειας:

1.      Ηλιακή ενέργεια                       1114

2.      Ηλεκτρικό ρεύμα (ΔΕΗ)            350

Διαίρεση του Φαρικού δικτύου σε περιοχές:

Περιοχή 0: Βόρειο Ιόνιο Πέλαγος
Περιοχή 1: Κόλποι Πατραϊκού και Κορινθιακός
Περιοχή 2 : Νότιο Ιόνιο Πέλαγος
Περιοχή 3: Νήσος Κρήτη
Περιοχή 4: Μυρτώο Πέλαγος - Κόλποι Αργολικός και Σαρωνικός
Περιοχή 5: Κόλποι Νότιος & Βόρειος Ευβοϊκός, Μαλλιακός, Παγασητικός - Νήσος Εύβοια
Περιοχή 6: Βόρειες Σποράδες - Βόρειο Αιγαίο Πέλαγος - Θερμαϊκός Κόλπος - Χαλκιδική -  
                  Θρακικό   Πέλαγος
Περιοχή 7: Βορειοανατολικό Αιγαίο Πέλαγος
Περιοχή 8: Νήσοι Κυκλάδες
Περιοχή 9: Νοτιοανατολικό Αιγαίο Πέλαγος (Δωδεκανήσου)

Ευρωπαϊκό πρόγραμμα "EC-PHAROS"

Το 2003 η Διεθνής Ένωση Φαροφυλάκων καθιέρωσε την Τρίτη Κυριακή του Αυγούστου ως Παγκόσμια Ημέρα Φάρων με σκοπό την ενημέρωση του κοινού για τη σημασία των φάρων. Εξακολουθεί όμως να υπάρχει ένα κενό στην κατανόηση και διαχείριση της πολιτιστικής ταυτότητας των φάρων αλλά και της ένταξης τους στη σύγχρονη κοινωνία. 

Το κενό αυτό στη χώρα μας επιχειρεί να καλύψει το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα EC-PHAROS. Στο πλαίσιο του Προγράμματος «EC-PHAROS (2004-2007), που συντονίζεται από το Εργαστήριο Δομικών Υλικών του ΑΠΘ, συγκεντρώθηκε πολύτιμο υλικό από την έρευνα σχετικά με τους φάρους, το ρόλο που έπαιξαν στη ναυσιπλοΐα, τα προβλήματα που παρουσιάζουν τώρα και τη δυνατή αξιοποίησή τους ως μνημεία της πολιτιστικής κληρονομιάς στο μέλλον. Το πρόγραμμα υποστηρίζουν η Υπηρεσία Φάρων-Πολεμικό Ναυτικό, η Εφορεία Νεοτέρων Μνημείων Κεντρικής Μακεδονίας-ΥΠΠΟ και ο δήμος Ν. Μηχανιώνας. Στο πρόγραμμα συμμετείχαν ακόμη τέσσερις ευρωπαίοι εταίροι από τη Νορβηγία, τη Βρετανία, την Ιταλία και την Κύπρο. Κάθε εταίρος ανέλαβε τη μελέτη ανάλυσης, αποκατάστασης και ανάδειξης ενός πέτρινου φάρου:  π.χ. Φάρος Utsira (Νορβηγία), Happisburg (Βρετανία), Cervia & Rimini (Ιταλία), Φάρος Πάφου (Κύπρος), ενώ το ΑΠΘ έχει αναλάβει το Φάρο του Μεγάλου Εμβόλου στο Αγγελοχώρι. 

Καταληκτική δραστηριότητα του προγράμματος αποτέλεσε η οργάνωση έκθεσης με αντικείμενο τους φάρους του ελλαδικού και ευρωπαϊκού χώρου, στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης, τον Οκτώβριο του 2007, με στόχο την ανάδειξη του πέτρινου φάρου ως ιστορικού, τοπιογραφικού, αρχιτεκτονικού και πολιτισμικού χωρόσημου. 

Ο δήμος Θεσσαλονίκης, αναγνωρίζοντας τη σημασία της, την ενέταξε στις εκδηλώσεις των 42ων Δημητρίων. Στη συνέχεια η έκθεση μεταφέρθηκε σε επιλεγμένους φάρους του Ελλαδικού και Ευρωπαϊκού δικτύου.

Διάσωση και συντήρηση των Φάρων

Η Ελλάδα είναι ιδρυτικό μέλος του Διεθνούς Οργανισμού Φάρων (ΙALΑ) από το 1970 και μέσω αυτού αλλά και άλλων φορέων γίνονται προσπάθειες για τη διάσωση και συντήρηση των φάρων. Μόλις την τελευταία δεκαετία ξεκίνησε η θεώρηση τους ως αναπόσπαστο κομμάτι της παγκόσμιας ναυτικής ιστορίας και της πολιτιστικής κληρονομιάς. Από τις μέχρι τώρα συνόδους έχει αποφασιστεί ότι οι παραδοσιακοί φάροι της Γης, ως Ιστορική Κληρονομιά Αρχιτεκτονικής και Βιομηχανικής Τέχνης, θα πρέπει να διατηρηθούν, να αναδειχθούν και προβληθούν στο ευρύ κοινό για να καταστεί παγκοσμίως γνωστή η σημασία τους. Για το λόγο αυτό έχουν κατατεθεί προτάσεις σε διεθνείς χρηματοδοτικούς οργανισμούς πολιτιστικού ενδιαφέροντος όπως η UNESCO και άλλοι για την ανεύρεση των αναγκαίων πόρων για την συντήρηση και προβολή των φάρων.

To 2001 η Υπηρεσία Φάρων του ΓΕΝ φιλοξένησε στις Σπέτσες το συνέδριο του Διεθνούς Οργανισμού Φάρων (ΙALΑ), με θέμα την  "Διατήρηση Φάρων και βοηθημάτων ναυσιπλοΐας ιστορικού ενδιαφέροντος"  καθώς η εξέλιξη των επικοινωνιών και ιδιαίτερα των δορυφορικών έχουν δώσει στους φάρους την χαριστική βολή. Το συνέδριο αυτό είχε μεγάλη επιτυχία και συμμετοχή από πολλές χώρες του κόσμου, οι οποίες αντιμετωπίζουν το ίδιο πρόβλημα (της εγκατάλειψης των φάρων) και συζητήθηκαν οι εναλλακτικές χρησιμότητες αυτών των κτιρίων πέρα από την ανάγκη για διατήρησή τους ως Ιστορική Κληρονομιά Αρχιτεκτονικής και Βιομηχανικής Τέχνης. Θα μπορούσαν δηλαδή να λειτουργήσουν σαν πρώτης τάξεως ναυτικά μουσεία, πράγμα που ήδη γίνεται στον φάρο του Γυθείου και στον Αμβρακικό κόλπο, καθώς και σαν τόποι αναψυχής ή επίσκεψης ανθρώπων ειδικά από το εξωτερικό καθώς οι φίλοι των φάρων (lighthouses enthusiastic) και οι οποίοι στο εξωτερικό είναι οργανωμένοι ακόμη και σε συλλόγους.

Στο συνέδριο  μεταξύ των άλλων:

Αποφασίστηκε η εντατικοποίηση της προβολής των παραδοσιακών φάρων μέσω του διαδικτύου προκειμένου να γίνουν γνωστοί στο κοινό.

Καθορίστηκαν κριτήρια και τρόπου αξιολόγησης των φάρων, προκειμένου να επιλεγούν οι κατάλληλοι για περαιτέρω αξιοποίηση π.χ ασφάλεια επισκεπτών, πρόσβαση χώρου κ.λ.π.

Προτάθηκαν τρόποι εναλλακτικής χρήσης των, εν όψει των νέων τεχνολογιών, προκειμένου αυτοί να μην εγκαταλειφθούν. Για παράδειγμα η παράλληλη λειτουργία ενός φάρου ως μουσείο, σε συνδυασμό με την τουριστική ανάπτυξη της περιοχής που βρίσκεται. Έτσι θα μπορούν οι φάροι να αποκτούν οικονομική αυτοτέλεια ως ένα βαθμό και να μειώνουν το κόστος συντήρησης και λειτουργίας τους.